اورژانس اجتماعی مرکزی است که به آسیب‌های اجتماعی از قبیل : کودک‌آزاری، همسر‌آزاری، سالمند‌آزاری، معلول‌آزاری، خشونت‌های خانگی و مواری مشابه خدمات تخصصی ارائه می‌دهد. پذیرش، خدمات تخصصی، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص بخشی از خدمات اورژانس اجتماعی است.

تاریخچه تاسیس اورژانس اجتماعی و ضرورت آن

سازمان بهزیستی در سال 1378 به منظور کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی و حل بحران افراد در معرض آسیب، مرکز اورژانس اجتماعی را تاسیس نمود. طبق آمار بدست آمده در سال 95، این اورژانس با دارا بودن 178 مرکز پایگاه خدمات اجتماعی و 298 خودروی خدمات اجتماعی درحال فعالیت و ارائه خدمات در سراسر ایران بوده است. لازم به ذکر است که تمامی این خدمات رایگان می‌باشند.

متاسفانه با وجود خدمات ارزنده این نهاد، درصد محدودی از افراد با اورژانس اجتماعی و فعالیت‌های آن آشنایی دارند و باید کم لطفی رسانه‌های اجتماعی را یکی از دلایل اصلی این مسئله دانست.

درحال حاضر افزایش تعداد افراد در معرض آسیب اجتماعی و طیف گسترده این آسیب‌ها یکی از معضلات جامعه بوده، لذا به منظور حل این مهم می‌توان با اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی مناسب مردم را از وجود چنین مراکز خدماتی‌ای مطلع ساخت و به منظور ادامه این روند از کمک نیکوکاران و موسسات خیریه برای توانمندسازی اورژانس اجتماعی و بهینه‌سازی خدمات آن بهره برد.


در سال اخیر بیشتر تماس‌های دریافت شده توسط این اورژانس مربوط به کودک‌آزاری و همسر‌آزاری بوده است.


فعالیت‌های مرکز اورژانس اجتماعی کشور

خط تلفن اورژانس اجتماعی (123)

به منظور دستیابی آسان و سریع افراد آسیب دیده به خدمات اورژانس اجتماعی خط تلفن اورژانس اجتماعی در نظر گرفته شده است. در بسیاری از موارد دسترسی به افراد  آسیب دیده سخت و دشوار است از این رو  می‌توان با شماره گیری سه رقم 123 از خدمات آنی این مراکز بهره‌مند شد.

برای مثال افرادی که مورد ضرب و شتم همسر قرار می‌گیرند، می‌توانند با شماره گیری این خط از مشاوران کمک بگیرند و با راهنمایی این افراد از خدمات مرکز اورژانس در ادامه بهره مند شوند.

تیم سیار اورژانس (خدمات اجتماعی سیار)

با کمک این خدمت افراد در معرض آسیب اجتماعی به موقع شناسایی و با دریافت کمک‌های تخصصی از بروز حوادث فاجعه بار جلوگیری می‌شود.

برای نمونه در صورتی که شخصی تصمیم به خودکشی داشته باشد، اعزام به هنگام روانشناسان و مشاوران می‌تواند سبب منصرف شدن فرد از خودکشی شود.

پایگاه اورژانس اجتماعی (پایگاه خدمات اجتماعی)

نقش پایگاه‌های خدمات اجتماعی، شناسایی، آگاه‌سازی عمومی، معرفی خدمات سازمان، و مداخله در موارد ضروری است.

افراد نیازمند به کمک در شهرها و روستاهای مختلف کشور پراکنده‌اند و گاهاً این پراکندگی دسترسی به آن‌ها را دشوار می‌کند لذا ضرورت تاسیس پایگاه خدمات اجتماعی در این مناطق به شدت احساس می‌شود. به منظور دستیابی افراد به خدمات اجتماعی در سطح کشور 178 مرکز تاسیس شده است. لازم به ذکر است که در ساعات اولیه زلزله کرمانشاه پایگاه اورژانس اجتماعی در محل مستقر شدند.

فرآیند ارائه خدمات در اورژانس اجتماعی

اقدامات اجرایی که در اورژانس اجتماعی صورت می‌گیرد شامل پذیرش، خدمات تخصصی، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص است. پذیرش افراد در اورژانس اجتماعی به دو شکل ارجاعی و خود معرف انجام می‌شود.

ارجاع توسط خط اورژانس اجتماعی 123، خدمات سیار اورژانس اجتماعی، مراکز بهزیستی، مراکز قضایی، نیروی انتظامی و سایر نهادهای دولتی و غیر دولتی صورت می‌گیرد. خدمات تخصصی اورژانس اجتماعی شامل خدمات مددکاری، روان‌ شناسی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی و آموزشی است و این خدمات به دو صورت سرپایی و نگه ‌داری ارایه می‌شود. 

قوانین و مقررات ترخیص افراد

بازگشت به خانواده: این مراکز با نگهداری افراد آسیب دیده و حل مشکل آنان نسبت به بازگشت این افراد به خانه اقدام می‌کنند. هدف اصلی این مرکز بازگشت خانه و خانواده است.

ارجاع افراد به مراکز ویژه: بعد از انجام کار اولیه و تشخیص مشاوران این افراد به مراکز زیر مجموعه امور آسیب‌دیدگان اجتماعی مانند مراکز خانه سلامت، بازپروری زنان آسیب‌دیده اجتماعی و... ارجاع داده می‌شوند.

 ارجاع به سایر مراکز: متناسب با مشکل افراد و با تشخیص مددکاران و مشاوران افراد به مراکز مرتبط با سازمان بهزیستی و سایر سازمان‌ها و نهاد‌های حمایتی سپرده می‌شوند. همچنین پس از ترخیص فرد، مددکار اجتماعی مرکز موظف‌اند پیگیری‌های لازم را جهت رفاه فرد و عدم بروز چنین مشکلاتی انجام دهند.

در ضمن برای دریافت مشاوره تلفنی اعتیاد می‌توانید با خط ملی اعتیاد شماره  09628 تماس گرفت.

مولف:  محدثه سحرخیز