کلیسای «نوتردام» با قدمتی حدود ۸۵۰ سال یکی از مهم‌ترین و مشهورترین بناهای تاریخی فرانسه است. این عمارت که از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی جهانی به رسمیت شناخته شده است، شامگاه ۲۶ فروردین (۱۵ آوریل) در جریان یک آتش‌سوزی مهیب طعمه حریق شد و به شدت آسیب دید. 

با توجه به این‌که کلیسای نوتردام جزو املاک دولتی است و زیر پوشش شرکت بیمه‌ای قرار ندارد، در واقع دولت فرانسه باید هزینه بازسازی این عمارت را برعهده گیرد.
اما ثروتمندان فرانسوی و بخش خصوصی تاکنون در اقدامی بی‌سابقه پذیرفته‌اند حدود ۹۰۰ میلیون یورو برای بازسازی و مرمت این اثر ارزشمند تاریخی در اختیار دولت قرار دهند. با توجه به افزایش میزان کمک‌ها انتظار می‌رود این رقم به یک میلیارد یورو برسد.!

«استفن برند»، مجری شبکه تلویزیونی ام‌.ار.س (MRC) فرانسه که از سوی «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهوری این کشور مسئول جمع‌آوری اعانه برای بازسازی کلیسای نوتردام شده است، در برنامه روز چهارشنبه ۲۸ فروردین (۱۷ آوریل) اعلام کرد: «امروز صبح کمک‌ها به ۹۰۰ میلیون یورو رسید. فکر می‌کنم تا شب این رقم به بالاتر از یک میلیارد یورو برسد.»

«برند» در این برنامه تلویزیونی افزود: «تمام جهان در کنار ماست.تاکنون کمک‌های مالی زیادی از سوی کشورهای زیادی برای بازسازی این عمارت تاریخی در قلب پاریس، اهدا شده‌ است.»

«امانوئل مکرون» وعده داده است که کلیسای نوتردام در طی ۵ سال به طور کامل بازسازی و مرمت شود. او اعلام کرد کمپینی را برای جمع‌آوری اعانه به راه خواهد انداخت.


آتش سوزی کلیسای «نوتردام»


مکرون در سخنرانی تلویزیونی‌اش در این باره گفت: «فرانسوی‌ها مردم بازسازی هستند.» او افزود: «در طول تاریخ ما شهرها، بنادر و کلیساهای زیادی را در فرانسه که بسیاری از آن‌ها در آتش سوخته و یا ویران شده بودند، از نو ساخته‌ایم.»  

در پی این آتش‌سوزی سقف و گنبد و یکی از برج‌های نوتردام به کلی  ویران شدند.


کمک مالی ثروتمندان و مردم فرانسه

هنوز شعله‌های آتش خاموش نشده بود که اخبار اعلام کمک‌ مالی مردم فرانسه از یک سو و ثروتمندان فرانسوی از سوی دیگر برای بازسازی سریع این بنای تاریخی منتشر شد.

بسیاری از کمک‌های مردمی در فرانسه به صورت ناشناس انجام گرفته است. وب‌سایتی در اینترنت تحت نام "پاریسی‌های ناشناس" کمک‌های نقدی مردم را به این منظور جمع‌آوری می‌کند. 

تا به حال هزاران یورو از این طریق برای بازسازی «نوتردام» جمع‌آوری شده است. نهادهای گوناگون این کشور نیز اعلام کرده‌اند کمک‌های نقدی خود را برای بازسازی این عمارت در اختیار مقامات دولتی قرار خواهند داد.

شهرداری پاریس اعلام کرد یک بودجه ۵۰ میلیونی برای بازسازی «نوتردام» اختصاص داده است. سازمان میراث فرهنگی فرانسه نیز حدود یک و نیم میلیون یورو از بودجه اضطراری خود را به این منظور پرداخت می‌کند.  

«فرانسوا هانری پینو»، مدیرعامل شرکت «کرینگ»، شرکت تولید‌کننده کالاهای لوکس "ایو سنت‌لوران" و شرکت مد "گوچی" همان روز دوشنبه در جریان آتش‌سوزی اعلام کرد که ۱۰۰ میلیون یورو برای مرمت کلیسای نوتردام اختصاص می‌دهد. این اقدام شرکت «کرینگ» آغازی بود برای جمع‌آوری کمک‌های میلیونی ثروتمندان.

یک روز پس از آن خانواده «برنارد آرنول» و «بتانکور»، مالکان شرکت "ال‌.وی.ام.اچ" اعلام کردند که ۲۰۰ میلیون یورو را برای بازسازی «نوتردام» پرداخت خواهند کرد.

شرکت لوازم آرایش "اوره‌آل" نیز بلافاصله اعلام کرد ۲۰۰ میلیون یورو برای بازسازی و مرمت این کلیسا کمک خواهد کرد. 


پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت نفت و گاز فرانسوی توتال


«پاتریک پویان»، مدیرعامل شرکت نفت و گاز فرانسوی «توتال»اعلام کرد که این شرکت مبلغ ۱۰۰ میلیون یورو برای بازسازی نوتردام اهدا خواهد کرد.

شرکت بیمه "کوروپاما" اعلام کرد ۱۳۰۰ درخت بلوط صد ساله را به کلیسای نوتردام هدیه می‌کند. این درخت‌ها از جنگل‌های «نرماندی» که به این شرکت تعلق دارد به پاریس منتقل می‌شوند. البته پذیرش این هدیه با تردیدهایی از سوی کارشناسان مرمت آثار باستانی همراه بوده است.


مطابق قانون فرانسه، هر شخص حقیقی یا حقوقی که برای کارهای فرهنگی، بشردوستانه و عام‌المنفه پول بدهد، تا ۶۰ درصد از معافیت مالیاتی برخوردار خواهد بود.


همچنین «ژان ژاك ایاگون»، وزیر فرهنگ پیشین فرانسه خواستار تعیین تخفیف‌های مالی بیشتری برای کمک‌کنندگان به بازسازی این کلیسا شده که با آن موافقت گردید و بر پایه این تصمیم دولت، این میزان معافیت برای خیّرینی که به بازسازی کلیسای نوتردام پاریس کمک کنند تا ۹۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. به این ترتیب نیکوکارانی که برای بازسازی نوتردام پول داده‌اند در انتظار معافیت مالیاتی ارزشمندی هستند. 


اعلام آمادگی پادشاه «سانوی» برای کمک مالی

«آمون ندوفووی پنجم»، پادشاه سرزمین «سانوی» در جنوب شرق کشور ساحل عاج نیز اعلام کرد که در تامین بودجۀ بازسازی این بنای تاریخی-مذهبی مشارکت خواهد کرد. مرکز این پادشاه‌نشین سنتی سانوی، دهکدۀ «کرینجابو» است.

پیش از این در سال‌های ۱۷۰۰ میلادی مراسم غسل تعمید یکی از شاهزادگان این سرزمین کوچک در کلیسای نوتردام پاریس برگزار شده بود.

«آمون ندوفووی پنجم» اعلام کرد: «تصاویر آتش‌سوزی خواب من را پریشان کرده‌اند و من به‌سختی شب را به صبح رسانده‌ام زیرا این کلیسا نشان دهندۀ پیوند قوی میان خاندان سلطنتی من و فرانسه است. من در حال گفتگو با مشاورانم هستم. ما نیز مبلغی را برای بازسازی این بنا اهدا خواهیم کرد.»

سقف کلیسای نوتردام از تنه‌درخت‌های عظیم بلوط ساخته شده بود که به کلی در آتش از بین رفته است. گفته می‌شود سالانه ۱۳ میلیون نفر گردشگر از عمارت به سبک گوتیگ از کلیسای نوتردام دیدن می‌کنند. 

کلیسای نوتردام از سال ۱۹۹۱ میلادی (۲۸ سال پیش) از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی جهان به رسمت شناخته شده است.
از چند ماه پیش بازسازی این کلیسا به دلیل برداشتن ترک‌هایی در ساختمان آن با بودجه‌ای بیش از ۱۱ میلیون یورو آغاز شده بود.


اعتراض بی‌خانمان‌های پاریس علیه کمک‌ میلیاردی به بازسازی

ده‌ها تن از اعضای انجمن بی‌خانمان‌های فرانسه روز دوشنبه ۲۲ آوریل (۲ اردیبهشت) پلاکارد به دست مقابل کلیسای نوتردام تجمع کردند تا بگویند در شرایطی که ۱ میلیارد دلار برای کمک به بازسازی کلیسای آتش گرفته نوتردام جع‌آوری شده است، فرانسه نباید فقرا را فراموش کند. در پلاکارد معترضان نوشته شده بود: «یک میلیارد دلار ظرف ۲۴ ساعت». 

آنها شعارهایی علیه «برنارد آرنو»، مدیرعامل شرکت فرانسوی و چند ملیتی ارایه دهنده کالاهای لوکس (LVMH) سر‌دادند. همان‌طور که در بالا گفته شد او برای کمک به بازسازی کلیسای نوتردام وعده داد که ۲۰۰ میلیون یورو پرداخت می‌کند. آنها همچنین شعار می‌دادند:

 «اگر نوتردام سقف می‌خواهد ما هم به سقف نیاز داریم.»


رسیدگی به وضعیت فقر در فرانسه

حدود ۵۰ نفر از حامیان ایده مسکن اجتماعی در فرانسه با حضور در این تجمع خواستار رسیدگی دولت فرانسه به وضعیت فقر در این کشور شدند.

«ژان باپتیست اِغو»، سخنگوی انجمن حق مسکن، به خبرگزاری «آسوشیتدپرس» گفت: «ما در اینجا هستیم تا نمایش میلیاردرها در کمک به بازسازی نوتردام را محکوم کنیم.»


چرا ثروتمندان فرانسه مانند بازسازی «نوتردام» به فقرا کمک نمی‌کنند؟

از زمان وقوع آتش‌سوزی در کلیسای جامع نوتردام، اشخاص حقیقی و حقوقی بسیاری برای بازسازی این بنای تاریخی کمک مالی کردند.

مبلغ دقیق کمک مالی جمع‌آوری شده تا این لحظه مشخص نشده است زیرا برخی از افراد کمک‌کننده مانند پادشاه مراکش، مبلغ کمک خود را فاش نکرده‌اند. 

اما مقام‌های رسمی فرانسه می‌گویند تاکنون بیش از یک میلیارد یورو به حساب ویژه صندوق بازسازی نوتردام ریخته شده است. این در حالی است که خانواده‌های ثروتمند و شرکت‌های پولدار فرانسوی در سال‌های اخیر بخش‌های قابل ملاحظه‌ای از دارایی خود را از دست داده‌اند.


همزمان با ادامه واریز کمک‌های نقدی به صندوق بازسازی «نوتردام»، اعتراض‌هایی هم در فرانسه و هم در سطح بین‌المللی علیه نیکوکارانِ کمک‌کننده، برپا شده است.
منتقدان می‌گویند اولویت کمک در فرانسه و در جهان باید برای افراد مستمند و موسسات نیکوکاری باشد و نه بازسازی بناهای تاریخی.


اما این نمایشِ «چه کسی زودتر و بیشتر پول می‌دهد» بین میلیاردرها به هیچ وجه به مذاق معترضان جنبش موسوم به «جلیقه‌زردها» خوش نیامد.

بسیاری از فرانسوی‌ها اکنون ۵ ماه است شنبه هر هفته برای اعتراض به بی‌عدالتی و نابرابری به خیابان می‌آیند و رئیس جمهور «امانوئل ماکرون» تلاش دارد تا با شعار اتحاد در قالب طرح «گفتگوی ملی» کشورش را از بحران و آشوب نجات دهد. 

منتقدان به طور مشخص می‌گویند ثروتمندان با سوءاستفاده از موقعیت آتش‌سوزی نوتردام که در واقع یک سوگواری ملی است، در پوشش فعالیت نیکوکارانه مشغول پولشویی و فرار از مالیات هستند و نیز قصد دارند از خود چهره قهرمان ملی و منجی، بسازند.

«فیلیپ مارتینز»، رئیس بزرگ‌ترین تشکل سندیکایی فرانسه موسوم به «س‌.ژ.ت» در این زمینه می‌گوید: «تصور کنید، ۱۰۰ میلیون، ۲۰۰ میلیون تنها با یک کلیک! این چیزی است که نابرابری در جامعه ما را نشان می‌دهد.
اگر اینها می‌توانند ده‌ها میلیون به بازسازی نوتردام کمک کنند، پس حق ندارند به ما بگویند که دیگر پولی برای رفع نابرابری اجتماعی در کشور باقی نمانده.»

«اولیویه پوریول»، فیلسوف فرانسوی نیز با اشاره به کتاب‌های معروف «ویکتور هوگو» یعنی «گوژپشت نوتردام» و «بینوایان» در توییتر نوشت: «ویکتور هوگو قطعا از تمام نیکوکارانی که برای نجات نوتردام همت کردند، تشکر کرده اما همزمان به آنها پیشنهاد می‌کند که برای بینوایان هم همین کار را بکنند.»


آتش سوزی نوتردام و درس‌هایی که می‌توان از آن گرفت


«ویکتور هوگو» در کتاب «گوژپشت نوتردام» صحنه دلخراشی از آتش‌سوزی این کلیسا را توصیف کرده است.!!

مطابق قانون فرانسه، هر شخص حقیقی یا حقوقی که برای کارهای فرهنگی، بشردوستانه و عام‌المنفه پول بدهد، تا ۶۰ درصد از معافیت مالیاتی برخوردار خواهند بود. بر پایه تصمیم تازه دولت، این میزان معافیت برای خیرینی که به بازسازی کلیسای نوتردام پاریس کمک کنند تا ۹۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. 

به این ترتیب نیکوکارانی که برای بازسازی نوتردام پول داده‌اند در انتظار معافیت مالیاتی ارزشمندی هستند. از سوی دیگر افزایش مالیات‌ها و فشار آن بر دوش اقشار متوسط و کم‌درآمد، موضوع اصلی اعتراض جلیقه‌زردها بوده است.


آتش سوزی نوتردام و درس‌هایی که می‌توان از آن گرفت


«مانون اوبری» که یکی از اعضا ارشد حزب «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» از جناح چپ رادیکال است با اشاره به همین موضوع می‌گوید: «فهرست نیکوکاران نوتردام بیشتر شبیه سیاهه‌ای از افراد و شرکت‌هایی است که در بهشت مالیاتی قرار گرفته‌اند. باید به آنها گفت اول مالیات خودتان را بدهید زیرا خود همین مالیات باعث افزایش بودجه فرهنگی کشور می‌شود.»


واکنش کلیسا

مسئولان کلیسا در فرانسه در برابر این انتقادها ساکت ننشسته و از کمک افراد ثروتمند دفاع کرده‌اند. این در حالی است که کلیسا همواره خود را حامی محرومان و مستمندان معرفی می‌کند و بر اساس آموزه‌های آئین مسیحیت، دستگیری از فقرا را سرلوحه عمده فعالیت‌های خود قرار می‌دهد.

«میشل اوپیت» اسقف اعظم پاریس همچنین در این زمینه گفت: «فقرا و بی‌خانمان‌ها کلیسای نوتردام را خانه خود بدانند. آنها همواره می‌توانند به کلیسا بیایند و گرم شوند و بدانند که آنها از کلیسا بیرون انداخته نخواهند شد.»

«میشل اوپتی»، اسقف اعظم پاریس در مصاحبه‌ای که متن آن روز جمعه در روزنامه «لاکروا» منتشر شد اطمینان داد که «بنیاد نوتردام» تنها نهاد جمع‌آوری‌کننده کمک‌های خیریه افراد و شرکت‌ها به کلیسای آسیب‌دیده است. 

وی با یادآوری این که کار «بنیاد نوتردام» گذشته از ترمیم کلیسا، «کمک به قشر آسیب‌پذیر» نیز است، گفت: «در مورد نیکوکاران عمده‌ای که کمک کرده‌اند می‌گویم که باید به اقدام آنها احترام گذاشت. کسی چه می‌داند که آنها به افراد جامعه هم کمک کرده‌اند یا نه؟
بیشتر آنها بینادهایی تأسیس کرده‌اند که کارشان کمک به افراد بی‌بضاعت جامعه است. علاوه بر خیّرین فرهنگی، بسیاری از مردم عادی هم در حد ۱۰ یا ۲۰ یورو کمک کرده‌اند.»

با این همه دفاعِ کلیسا از اقدام خیّرین، از آتش خشم منتقدان کاسته نشد و آنها بار دیگر به خیابان آمدند و با تمرکز بر موضوع مالیات‌ها به اعتراض خود در قالب جنبش «جلیقه‌زردها» ادامه دادند.