کمیته نروژی صلح نوبل نام «خوان مانوئل سانتوس» رئیس جمهوری کلمبیا را به عنوان برنده جایزه صلح نوبل 2016 اعلام کرد.

«سانتوس» در جایگاه رئیس جمهوری کلمبیا ضمن تلاش‌های گسترده‌ای، توانست با رهبر گروه مسلح فارک توافق صلح امضا کند و به بیش از 50 سال جنگ داخلی پایان دهد.

سخنگوی کمیته نوبل نروژ به هنگام اعلام برنده جایزه صلح نوبل گفته بود: «سانتوس رئیس جمهوری کلمبیا به ایجاد راه حل مسالمت آمیز برای یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های داخلی در تاریخ معاصر بسیار نزدیک شد اما همچنان خطر واقعی وجود دارد که این صلح به بن بست برسد. باید به این جایزه به عنوان تقدیر از ملت کلمبیا نگریست. رای دهندگان کلمبیایی این توافق را رد کردند اما صلح را رد نمی‌کنند.»

این توافق صلح به جنگ داخی میان دولت و یک گروه مسلح چپگرا به نام «ارتش انقلابی فارک» پایان داد؛ جنگی که حدود 52 سال طول کشید و  بیش از 160 هزار کشته بر جای و حدود 6 میلیون آواره برجای گذاشت. این طولانی‌ترین جنگ در آمریکای جنوبی بود که با توافق صلح به پایان رسید.

براساس متن این توافق، گروه فارک، خلع سلاح و تبدیل به یک حزب سیاسی می‌شود که می‌تواند در رقابت‌های سیاسی کلمبیا شرکت کند. به فارک در پارلمان، کرسی داده خواهد شد. به عمران و بازسازی مناطق درگیری کمک خواهد شد. اعضای فارک سلاح خود را تحویل خواهند داد. به آسیب دیدگان غرامت پرداخت می‌شود و متهمان به جنایت جنگی در میان گروه فارک یا دولت، در دادگاه محاکمه می‌شوند.

این توافق صلح که با میانجیگری کوبا و نروژ انجام شده بود در مراسمی در هاوانا پایتخت کوبا و با حضور شماری از سران و چهره‌های بین المللی از جمله بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد به امضا رسید. حاضران در این مراسم که همگی به نشانه صلح، لباس سفید رنگ پوشیده بودند سرود صلح خواندند و متن توافق به امضای دو طرف رسید. امضا هم به وسیله قلمی ساخته شده از پوکه گلوله انجام شد.
 
یکی از بخش‌های این توافق، عرضه آن به همه پرسی عمومی در کلمبیا بود. این اقدام انجام شد اما در کمال ناباوری، مخالفان این توافق، با اختلاف بسیار اندکی پیروز همه پرسی شدند و توافق تاریخی در همه پرسی مردم کلمبیا رد شد.

مخالفان معتقد بودند دولت در این توافق، امتیازات زیادی را به گروه فارک داده است. رئیس جمهوری کلمبیا هم قول داده با انجام مذاکرات مجدد زمینه دست یابی به توافق بهتری را فراهم کند.

با رد توافق صلح در همه پرسی عمومی، احتمال جدی می‌رفت این توافق از گزینه‌های کسب صلح نوبل 2016 خارج شود ولی این گونه نشد و خوان سانتوس رئیس جمهوری کلمبیا برنده جایزه شد.

شکست در همه پرسی باعث شده بود موجی از ناراحتی و ناامیدی در میان هواداران توافق صلح با فارک به وجود بیاید و برخی از آن‌ها هم به این فکر کنند که راهی را که رفته‌اند اشتباه است اما اعطای جایزه صلح نوبل تاکید کرد که رئیس جمهور کلمبیا و هواداران او نباید کمترین شکی داشته باشند که آنچه که آن‌ها انجام دادند و راهی را که آن‌ها رفته‌اند صحیح بوده است.

مهمترین پیام این جایزه را می‌توان حمایت و پشتیبانی از رئیس جمهور کلمبیا در مسیر تکمیل صلح با گروه فارک دانست. اینکه با وجود رد توافق در همه پرسی عمومی، اما این چیزی از ارزش‌های توافق صلحی که به 50 سال جنگ مسلحانه و قتل و خون ریزی پایان داد کم نمی‌کند.

پیام این بود که علی رغم رد توافق در همه پرسی، اقدام رئیس جمهور کلمبیا برای صلح، صحیح و درست بود. پیام این بود که به رغم رد توافق در همه پرسی اما خوان مانوئل سانتوس در بخش خوب‌های تاریخ قرار گرفته است و باید از او برای جراتی که برای توافق و سازش با دشمن با هدف صلح از خود به خرج داد پشتیبانی کرد.

جایزه صلح نوبل 2016 به «خوان مانوئل سانتوس» رئیس جمهوری کلمبیا اهدا شد تا او راه خود را برای برقراری صلح پایدار در کشورش ادامه دهد و صلح را تکمیل کند.

نکته دیگر که این گمانه را درباره اهدای جایزه صلح نوبل تقویت می‌کند این است که معمولا در توافق‌های صلح، به دو طرف توافق، جایزه می‌دهند اما درباره توافق صلح کلمبیا این گونه عمل نشد.

مثلا در ماجرای صلح مصر و اسرائیل، به دو طرف جایزه دادند اما در این مورد تنها رئیس جمهوری کلمبیا جایزه گرفت. این نشان می‌دهد انگیزه و اراده رئیس جمهور کلمبیا برای صلح و آشتی مهمتر از خود توافق است.

البته شاید این نکته را نیز بتوان اشاره کرد که رهبر طرف مقابل توافق صلح یعنی رهبر ارتش انقلابی فارک در کلمبیا رهبری مجموعه‌ای را بر عهده دارد که متهم یا مظنون به اقداماتی در نقض حقوق بشر، قاچاق مواد مخدر و اوارگی و جابجایی اجباری میلیون‌ها انسان است به همین دلیل نمی‌شد او را شریک جایزه صلح نوبل قرار داد.

پارسال این جایزه به «هیئت چهارگانه گفت‌وگوی ملی تونس» رسید که به گفته کمیته صلح نوبل به روند انتقال این کشور به دموکراسی کمک کرده بودند.

 پاداش مالی جایزه صلح نوبل از عواید موقوفه آلفرد نوبل، مخترع دینامیت، تامین می‌شود و سال گذشته ارزش مالی این جایزه ۸ میلیون کرون سوئد، معادل ۹۷۰ هزار دلار بوده است.

از سال ۱۹۰۱ که اهدای جایزه صلح نوبل آغاز شده تاکنون ۹۶ بار این جایزه اعطا شده است.