«پیشرفت» بعنوان یکی از خواستههای مهم مردم و حکومت در ایران، به طور جدی با آبادانی زیست‌بوم و دنیای مشهود سروکار دارد. کوشش اشخاص در چنین زمینههای سبب تحقق شائبه دنیادوستی میشود. حتی در جایی که مردم کوشش‌های دنیاطلبانه را برای آسایش و رفاه بیشتر خود در خدمت کسب سعادت اخروی قرار می‌دهند، همچنان این تلاش آنان ممکن است مذموم ارزیابی شود. چگونه می‌توان هم در تلاش جدی برای کسب پیشرفت بود و هم از بلای دنیاطلبی مصون ماند؟
«دیگردوستی» را می‌توان یکی از طرقی معرفی کرد که در خدمت چنین هدفی قرار می‌گیرد. جلوههای دیگردوستی که با عناوین «نیکوکاری» و «وقف» در حیات ایرانیان دارای سابقه طولانی و عملکرد موثر بوده‌اند، برخی از طرق آشنا در خدمت به آبادانی دنیای واقعی و حیات اجتماعی هستند که با باور ترک دنیا همنشین میباشند. در کوشش‌های نیکوکارانه، هم تلاش به نهایت میرسد و هم دستاورد آن فارغ از دنیاطلبی حاصل میشود. نمونههای خوب برای این عمل، فراوان است. یکی از آنها تلاش‌های مرحوم افضلی‌پور برای بنیانگذاری دانشگاه در کرمان است. این انسان خوش‌فکر و خیراندیش از کوشش‌های خود برای تحصیل ثروت دوری نکرد اما آنها را برای توسعه اجتماعی مردمی محروم صرف کرد. ایشان همه دارایی (اعم از ثروت، حیثیت و قابلیت‌های خود) را بکار گرفت تا دانشگاهی را به مردم کرمان هدیه کند که اگر سیاست‌های غلط آموزش عالی کشور منجر به تفکیک اجزای آن نشده بود، قطعا یکی از هزار دانشگاه برتر جهان بود.
این نوع کوشش‌های منجر به پیشرفت از آن جهت مورد استناد قرار می‌گیرد که بنیادی ارزشمند برای کوشش‌های فردی در خدمت پیشرفت اجتماعی ایجاد می‌کند. سرزمین ایران هیچگاه از این انسان‌های نیکوکار خالی نبوده و نیست. آنچه می‌تواند به چنین کوششهایی کمک کند از سویی وجود برنامه های اجتماعی کلان برای پیش‌بینی‌پذیری آینده و از سوی دیگر وجود مقررات و فرایندهای روشن برای تسهیل عمل در اکنون است. دامگاه نیکوکاری موثر در پیشرفت، نبود اقتضائاتی از این نوع است. تدارک آنچه می‌تواند به پیش‌بینی کمک کند و آنچه می‌تواند فرایندها را عادلانه سازد، هم نیازمند مدیریت متفاوت است و هم نیازمند جهان‌بینی دیگر. ناممکن است بدون حکمرانی خوب و رسمیت دادن به رفاه برای زیست انسانی بتوان به پیشرفت دست یافت. الگوی پیشرفت ایران را نمیتوان بدون رسمیت بخشیدن به رفاه این جهانی و بدون مشارکت دادن به نیکوکاران تدوین کرد.
«پیشرفت» لزوما «دستاوردی حاصل از اقدامات فردی و جمعی، عمومی و خصوصی، حکومتی و مردمی است که برای افزایش رفاه عمومی و فردی» به انجام میرسد و بر بنیاد «تربیت، اقتصاد، صنعت، مدیریت، سیاست و عدالت» عمل می‌کند. بنیادهای پیشرفت یک کشور بر منابع اساسی آن قرار دارد. این منابع در بخش‌های دولتی، خصوصی و مردمی فعالیت میکنند و وقتی می‌توان شاهد فعالیت موثر آنها بود که بین «منافع متفاوت و متضاد» آنها تفاهم ایجاد شود. پیشرفت در دنیای امروز دارای رویکردی مردمگراست و بر این اصل تاکید دارد که «ادارۀ خوب جامعه» محصول تعهد همه نیروهای اساسی آن به «مشارکت، قانون، شفافیت، پاسخگویی، وفاق، عدالت و کارایی» است. به همین علت، در شرایط امروز جامعه ایران، موضوع «ظرفیت‌ها و کارکردهای نیکوکاری و وقف در پیشرفت ایران» دارای اولویت تشخیص داده شد تا فرصتی برای متفکران و پژوهشگران پدید آید که تاملات خود را بر آن متمرکز نمایند و ضمن «ارزیابی وضعیت» به «چشمانداز آینده» بپردازند.
همایش ملی خیر ماندگار
همایش چهارم خیر ماندگار بر «ظرفیت‌ها و کارکردهای نیکوکاری و وقف در پیشرفت ایران: ارزیابی وضعیت و چشم انداز آینده» تمرکز کرده است تا فرصتی برای گفتگوی علمی پژوهشگران، متفکران، نظریه‌پردازان، مدیران، سیاستگذاران، عاملان و نیکوکاران این عرصه فراهم آورد. زمینههای مهم و حوزه‌های قابل بررسی برای طرح در این محفل علمی، فراوان هستند که جنبه‌هایی از آن بدین شرح است:
- مباحث نظری حوزه پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری
- تجربه‌های جهانی مربوط به پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری
- مطالعه و ارزیابی تجربه‌های ملی مربوط به پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری
- مطالعه و ارزیابی دیدگاه و عمل عوامل اجتماعی عرصه پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری
- آسیبها و چالش‌های پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری
- بازخوانی تجربه‌های خرد و بسترهای پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری در ایران
- ایده‌های نو برای پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری در ایران
گرچه در این همایش «تدوین مقاله» به روال معمول آنچه در همایش‌های علمی رواج دارد، مورد نظر است؛ اما فرصتی نیز ایجاد شده تا دو نوع فعالیت دیگر نیز مهم باشد: «تجربه اجرایی موفق مدیریتی» و «نوآوری و ایده‌های جدید برای عمل در عرصه نیکوکاری و امور خیر». این دو قالب نگارش برای مشارکت در همایش، اولا فرصتی است برای کارگزاران عرصه عمل نیکوکاری در ایران تا تجربه‌های خود را به اشتراک گذارند و ثانیا فرصتی است برای همه متفکران تا فارغ از محدودیت‌های نگارش مقاله، به معرفی و ارائه ایده‌ها و افکار خود اقدام کنند.
همایش‌های خیر ماندگار تاکنون توانسته است علاوه بر ایجاد فرصت برای فهم بهتر و تهییج پژوهشگران به انجام پژوهش در این عرصه، برای نزدیکترشدن بازیگران بخش‌های دولتی، خصوصی و مردمی و گفتگوی عالمانه و پژوهشگرانه درباره نیکوکاری و وقف در ایران زمینه‌سازی نماید و به انتشار اندیشه‌ها و ایده‌های نو در عرصه عمومی و جلب توجه اجتماعی به نقش نیکوکاری و ایجاد آشنایی در میان علاقمندان به مباحث نیکوکاری و وقف کمک کند. امید آنست که همایش چهارم در ادامه راه، به توسعه دستاوردهای مذکور بینجامد.
اهداف
- تقویت و ارتقای جایگاه پژوهش و نوآوری و تولید علم نافع در حوزه امر خیر
- ایجاد فرصت گرده‌همایی و گفت‌وگوی عالمان و پژوهشگران در حوزه امر خیر
- زمینه‌سازی برای نزدیکتر شدن بازیگران عرصه پیشرفت در بخش‌های دولتی، خصوصی و غیر دولتی
- هدایت فعالیت‌های خیریه به دانش‌بنیان شدن
- تلاش برای ایجاد ساختارهای رسمی در راهبری امر خیر در ایران
- جلب توجه سیاستگذاران حوزه عمومی به امر خیر و نقش آن در حیات اجتماعی
- گفتمان‌سازی درباره امر خیر و تأثیر آن در مدیریت جامعه
محورها
1. مباحث نظری حوزه پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- مفهوم‌پردازی پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- مبانی (اجتماعی، علمی، دینی و ...) پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- تشریح نقش و عملکرد بازیگران در عرصه‌های پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- الگوهای پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- شاخص‌های ارزیابی پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- ارزیابی وضع کنونی نقش نیکوکاری و وقف در پیشرفت کشور
- ترسیم چشم‌اندازهای نقش‌آفرینی نیکوکاری و وقف در پیشرفت آینده کشور
- شناسایی و تبیین عرصه‌های پیشرفتی دارای اولویت برای نقش‌آفرینی نیکوکاری و وقف
2. تجربه‌های جهانی مربوط به پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف در کشورهای توسعه‌یافته
- پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف در کشورهای در حال توسعه
- پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف در کشورهای مسلمان
- پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف در کشورهای همسایه
3. مطالعه و ارزیابی تجربه‌های ملی مربوط به پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- پیشرفت‌های ملی موردی (از قبیل ساخت بیمارستان، مدرسه، دانشگاه و ...)
- پیشرفت‌های ملی گسترده (از قبیل به‌سازی اشتغال در یک منطقه)
- پیشرفت‌های بشردوستانه روزمره (مثل تامین نیاز های اقتصادی خانواده)
- پیشرفت‌های بشردوستانه بادوام (مثل طراحی و اجرای نظام مؤثر بهداشتی)
- پیشرفت‌های بشردوستانه شخص‌بنیاد (سرمایه‌های بزرگ)
- پیشرفت‌های بشردوستانه جمعی و گروهی (سرمایه‌های خُرد)
- پیشرفت‌های مبتنی بر سنت‌های بومی خیرخواهانه (مثل گل‌ریزان)
4. مطالعه و ارزیابی نقش نهادهای اجتماعی در پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- نهادهای سیاستگذار و تنظیم‌گر
- نهادهای دولتی/ اجرایی
- نهادهای خصوصی
- نهادهای مردمی (سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه)
5. آسیبها و چالش‌های پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف
- آسیبها و چالش‌های مربوط به ارتباطات بینالمللی
- آسیبها و چالش‌های مربوط به تعاملات دولت با حوزه نیکوکاری و وقف
- آسیبها و چالش‌های مربوط به تعاملات بین بازیگران حوزه نیکوکاری و وقف
- آسیبها و چالش‌های مربوط به بخش خصوصی با حوزه نیکوکاری و وقف
- آسیبها و چالش‌های درون‌سازمانی مربوط به مدیریت مؤسسات خیریه
6. بازخوانی تجربه های خرد و بسترهای پیشرفت مبتنی بر نیکوکاری و وقف در ایران
- اقتصاد
- آموزش
- فرهنگ
- صنعت
- کشاورزی
- تجارت
دیدگاه خود را بنویسید