در اواسط قرن بيستم، عنوان CSR (مسئوليت اجتماعی شركت‌ها)، توسط متفكرين و متخصصين مديريت كسب و كار، مانند "پيتر دراكر"، در آمريكا مطرح شد و در بسياری از محافل علمی، سياسی و اقتصادی كشورهای پيشرفته و در حال توسعه، به دغدغه مهمی در مديريت، بازاريابی و سرمايه‌گذاری، تبديل شد.


هرم کارول و مفهوم مسئوليت اجتماعی شركت‌ها


ظهور مسئوليت اجتماعی، عمدتاً در پاسخ به تحولات و چالش‌هایی از قبيل جهانی‌سازی بوده است.


امروزه مسئوليت اجتماعی بنگاه‌ها نه تنها بخش مهمی از ادبيات و فرهنگ مديريت را به خود اختصاص داده است، بلكه بحث‌های آكادميک مجامع حرفه ای، سازمان‌های غير‌دولتی، مصرف كنندگان، كاركنان، تامين كنندگان، سهامداران و سرمايه‌گذاران را نیز درگیر کرده است.

اصطلاح "شرکت مسئولیت اجتماعی" (CSR)، به عنوان یک فعالیت تجاری پایدار شناخته می‌شود و برای توصیف فعالیت شرکت‌هایی که تاثیر مثبتی بر جامعه، محیط زیست و اقتصاد دارند، بکار می‌رود.


پیشنهاد مطالعه : «مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و دامنه فعالیت‌های آن»


در سال2011، کمیسیون اروپا، CSR را به عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در تأثیرات مثبت آنها بر جامعه تعریف کرد. تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن، ارتقاء فرصت‌های شغلی برابر و مشارکت با جوامع محلی نمونه‌هایی از ابتکارات مسئولیت اجتماعی است.

«جان نوتردام»، مسئول شبکه مسئولیت اجتماعی CSR Europe می‌گوید: «توسعه پایدار و عمل به مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها، منتج به نوآوری و ایجاد موقعیت‌های جدید در عرصه‌های مختلف یک کشور، افزایش اعتبار و محبوبیت شرکت‌ها و همچنین جذب و حفظ کارمندان، مشتریان و ذینفعان خواهد شد.»


هرم چهار لايه‌ی CSR

دكتر "كارول" یکی از طرفداران مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، معتقد است كه بی‌توجهی به مسئوليت‌های اجتماعی، موجب افزايش دخالت دولت و در نتيجه كاهش كارايی آن می‌شود و اگر شركت‌ها، داوطلبانه به برخی مسئوليت‌های اجتماعی و اخلاقی خود عمل كنند، می‌توانند به سود مورد نظر خود دست يابند.

همچنین "کارول" درسال 1991 اصول چهارگانه ای را تحت عنوان" هرم مسئوليت پذيری اجتماعی" معرفی كرد که عبارتند از:



  • مسئوليت انسانی بشردوستانه (Philantrapic)

 مشاركت داوطلبانه و بشردوستانه هر سازمان، در طيف گسترده‌ای از فعاليت‌های عام‌المنفعه به منظور التيام گوشه‌ای از آلام جامعه و ايفای نقشی مؤثر در حل مشكلات و معضلات اجتماعی بروز می‌‌کند.

  •  مسئوليت اخلاقی (Ethical)

 هر سازمان برای رسيدن به تعالی در مسير اهدافش، می‌باید استانداردها و معيارهای به‌هنجار اخلاقی- انسانی را عميقاً در تار و پود اركان خود، نهادينه کند.
هنجارهايی چون ادب، انصاف، احترام متقابل، پرهيز از افكار و اعمال ناشايست، غيبت و...، زيرا در غير اين‌صورت، انرژي‌هايی كه بايد صرف سازندگی و ارتقاء سازمان شود، هزينه‌ حاشيه‌سازی‌ها و بی‌اخلاقی‌ها می‌گردد.

  • مسئوليت قانونی و حقوقی (Legal)

 هر بنگاه اقتصادی در عين تمركز بر سودآوری، ملزم به رعايت قوانين و مقرراتی همچون تأمين بهداشت و ايمنی كاركنان و مصرف كنندگان، پرهيز از بروز مصاديق تبعيض قوميتی و جنسيتی، توجه به مسائل زيست‌محيطي در تمامی فرايندهای توليد و ارائه خدمات، است، كه در اين مقوله مطرح و وضع شده‌اند. 

  • مسئوليت اقتصادی  (Economic)

 براي بنگاه‌های اقتصادی، كسب سود و ارزش افزوده‌ حاصل از توليد و خدمات، نباید تنها هدف آن محسوب شود. بلکه، پاسخگویی و شفافیت عملکردی هرچه بهتر مسئولان و مديران می‌تواند نقش بسزائی در ارتقاء كيفي سازمان، جلب مشاركت حداكثری درون سازمانی، ارتقا و حفظ اعتماد در سطح جامعه، افزايش بازدهی  و در نهايت، رشد سود اقتصادی را به همراه داشته باشد. 

گردآورنده: فاطمه ولی محمدی


پیشنهاد مطالعه : «مسئولیت اجتماعی شرکتی و مصادیق موفق آن»