یونیسف یا صندوق کودکان سازمان ملل متحد، سازمانی پیشرو در امور کودکان است که در 190 کشور جهان برای ترویج حقوق کودکان و حمایت از برنامه‌های توسعه با محوریت کودکان فعالیت می‌کند.
 یونیسف با شرکای خود همکاری می‌کند تا موانعی را که باعث فقر، خشونت، بیماری و تبعیض علیه کودکان می‌شوند را از میان بردارد و از اقداماتی حمایت می‌کند که شروع خوبی را در زندگی برای کودکان رقم می‌زنند.
پیمان نامه حقوق کودک راهنمای عمل یونیسف است. این پیمان نامه الهام بخش تغییرات بنیادین در قوانین، برنامه‌ها و سیاست‌ کشورهای بسیاری برای بهبود زندگی کودکان بوده است.

یونیسف از اوایل دهه پنجاه میلادی فعالیت خود را برای کودکان در ایران آغاز کرده است.

 در ابتدا، این سازمان و دولت ایران همکاری خود را بر روی سلامت و تغذیه کودکان متمرکز کردند اما در سال‌های بعد این همکاری گسترش یافت و برنامه‌هایی در زمینه آموزش، فعالیت‌های حمایتی، پیشگیری از اچ.آی.وی، پایش حقوق کودک و کاهش فقر کودکان به اجرا درآمد.
یونیسف در ایران بر اساس یک توافقنامه همکاری پایه با دولت جمهوری اسلامی ایران کار می‌کند که این همکاری از طریق برنامه پنج ساله همکاری عملیاتی می‌گردد.

 دوره اجرای پنج ساله پیشین، در سال 2012 میلادی آغاز و در سال 2016 خاتمه یافت.

این برنامۀ کشوری با نگاهی مبتنی برحصول اطمینان از استفاده همه کودکان از خدمات فراگیر، کاهش فقر و ایجاد فرصت‌هایی برای نوجوانان و جوانان تدوین شده است.
برنامه‌های یونیسف از طریق مجموعه‌ای از شرکای دولتی، برخی سازمان‌های جامعه مدنی، رهبران مذهبی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی به اجرا در می‌آیند.
در عین حال یونیسف با سایر دفاتر سازمان ملل در چارچوب اولویت‌های توسعه همکاری سازمان ملل متحد (UNDAF) همکاری می‌نماید. بودجه يونيسف با مشارکت داوطلبانه افراد، سازمان‌ها، دولت‌ها و بخش خصوصی تامين می‌شود.

آنچه یونیسف انجام می‌دهد:

  1. رشد و تکامل یکپارچۀ کودکان خردسال
  2. بهبود وضعیت تغذیه کودکان و نوجوانان
  3. مبارزه با اچ.آی.وی و ایدز
  4. بهبود کیفیت آموزش
  5. کاهش خطر بلایای طبیعی و مدیریت بحران در بخش آموزش
  6. پیشگیری از خشونت علیه کودکان
  7. عدالت برای کودکان
  8. آموزش کودکان افغان
  9. ارتقا سبک زندگی سالم در میان نوجوانان و جوانان
  10. کاهش فقر کودک

رشد و تکامل یکپارچه کودکان خردسال

حدود هفت میلیون کودکِ زیر شش سال در ایران زندگی می‌کنند. سال‌های اولیه زندگی کودک نقش بسیار مهمی در روند رشد فیزیکی و پرورش فکری کودک دارد. مطالعات نشان می‌دهند که رشد و تکامل مناسب کودک در دوران خردسالی، او را به بهترین شکل برای آغاز مدرسه و سال‌های بعد از آن آماده می‌کند.
یونیسف با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشوردر تدوین و اجرایی شدن سند ملی رشد و تکامل یکپارچه کودکان خردسال به منظور ارتقا و گسترش خدمات با کیفیت رشد و تکامل دوران خردسالی همکاری می‌کند.
این سند بر افزایش دسترسی کودکانی که بیش از همه در حاشیه قرار گرفته‌اند به مجموعه‌ای از خدمات رشد و تکامل دوران خردسالی از جمله مراقبت، بهداشت و آموزش پیش دبستانی تمرکز دارد. یونیسف و وزارت بهداشت همچنین برای بهبود سلامت نوزادان، کاهش مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر پنج سال همکاری می‌کنند.

بهبود وضعیت تغذیه کودکان و نوجوانان

در طول دو دهه اخیر، میزان مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در ایران بطور چشمگیری کاهش یافته است. این میزان از 73 مرگ در هر 1000 تولد زنده در سال 1990 به 5/22 مرگ در سال 2010 رسیده است.
این آمار نشان می دهدکه نسبت به گذشته، کودکان از تغذیه مناسب‌تری برخوردارند و در برابر بیماری‌ها بیشتر محافظت می‌شوند. با این حال هنوز هم کودکانی هستند که بدلیل تغذیه نامناسب از سلامتی کامل برخوردار نیستند و این مسئله تاثیر مخربی بر روی رشد این کودکان دارد.

دو عامل اصلی در بوجود آمدن مشکلات مربوط به تغذیه 

نابرابری‌های اجتماعی - اقتصادی و عدم آگاهی کافی درباره تغذیه مناسب

 طبق آمار تنها 53 درصد از نوزادان در 6‌ماه اولیه زندگی خود بطور انحصاری از شیر مادر تغذیه می‌کنند که این امر موجب مشکلات تغذیه‌ای و کم وزنی در کودکان می‌شود. از سوی دیگر تغذیه بی رویه و چاقی در میان نوجوانان نیز رو به افزایش است. بر اساس آخرین تحقیق انجام شده، تنها 52‌درصد از نوجوانان فعالیت‌های فیزیکی دارند و بسیاری از نوجوانان و جوانان درک کافی از تغذیه سالم و انجام برنامه‌های ورزشی ندارند.
در این زمینه وزارت بهداشت و یونیسف برای بهبود وضعیت تغذیه آسیب پذیرترین کودکان با یکدیگر همکاری می‌کنند. این همکاری در راستای ترویج تغذیه با شیر مادر بعنوان امری حیاتی برای رشد و تکامل کودک و همچنین افزایش مهارت‌های پرستاران و مددکاران اجتماعی فعال در بخش تغذیه، انجام می‌شود. طی این مشارکت برنامه‌ای برای مراقبت و بازپروری کودکان زیر پنج سالی که مبتلا به سوء تغذیه هستند نیز تدوین و اجرا خواهد شد. بعلاوه، راهبردی برای پیشگیری از چاقی کودکان و نوجوانان و الگویی برای تغذیه سالم نوجوانان و خانواده هایشان تدوین و ارائه خواهد شد.

مبارزه با اچ.آی.وی و ایدز

حدود نیمی از موارد ثبت شده ابتلا به اچ.آی.وی در ایران متعلق به جوانان 25 تا 34 سال است. اما با توجه به طولانی بودن دوره نهفتگی اچ.ای.وی، این بدین معناست که رفتارهای پرخطر مرتبط با ایدز از جمله مصرف تزریقی مواد مخدر و روابط جنسی محافظت نشده از دوران نوجوانی و اوایل دهه بیست سالگی آغاز می‌شوند.

پیشگیری اولیه یکی از مهمترین راه‌های کنترل شیوع بیماری ایدز است.

اطلاع رسانی عمومی در زمینه اچ .آی. وی و ایدز و ترویج سلامت جنسی، دو راهکار مهم برنامه راهبردی (سوم) کشوری پیشگیری و کنترل ایدز است.
یونیسف و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درتلاشی مشترک سعی می‌کنند تا با تدوین و تولید پیام‌ها، برنامه‌های آموزشی و پخش آنها از طریق وسایل ارتباط جمعی، سطح دانش و آگاهی مردم در زمینه پیشگیری، مراقبت و درمان اچ آی وی و ایدز را بالا ببرند.
یونیسف به عنوان یکی از شرکای دولت در برنامه حذف انتقال بیماری از مادر به کودک (EMTCT) در سطح بین المللی با سایر دفاتر سازمان ملل در جهت حمایت از برنامه‌های ملی کار می‌کند تا اطمینان حاصل کند کسانی که به ارائه خدمات به زنان در مراکز بهداشت و درمانگاه‌ها می‌پردازند، دانش و توانایی کافی برای اجرای برنامه حذف انتقال بیماری از مادر به کودک شامل پیشگیری، درمان و مراقبت از گروه هدف را دارا باشند.
همچنین یونیسف و دولت ایران برای تقویت سیاست‌های ملی و ایجاد برنامه‌های کشوری به منظور پیشگیری از سوء‌مصرف مواد به خصوص موادِ محرک شبه آمفتامینی در میان نسل جوان با یکدیگر همکاری می کنند.

 منبع: یونیسف