پیش نیاز مطالعه: مقاله «مسئولیت اجتماعی شرکتی و مصادیق موفق آن»(قسمت دوم)
ارتباط میان مسئولیت اجتماعی و توسعه پایدار
اگرچه بسیاری از مردم از دو اصطلاح مسئولیت اجتماعی و توسعه پايدار، به جای يکديگر استفاده می‌کنند. اما اين دو ديدگاه، مفاهیمی کاملاً متفاوت از يکديگر هستند.
توسعه پايدار مفهومی گسترده و پذيرفته شده است. همچنین راهنمای تصديق بین المللی مربوط به گزارش1987 کمسیون جهانی توسعه و محیط زيست، با عنوان "آينده مشترک ما" می‌باشد که يك دستور جلسه جهانی برای تغییر است.
اهداف چالش برانگیز توسعه پايدار
حذف فقر، بهداشت برای همه، عدالت اجتماعی با در نظر گرفتن نیازهای جامعه با محدوديت‌های اکولوژيکی، بدون از بین بردن نیازهای نسل آينده، از اهداف چالش برانگیز توسعه پایدار می‌باشد.
سازمان‌های بین‌المللی زيادی اهمیت چنین موضوعاتی را پس از سال 1987 تصدیق کرده‌اند -مانند کنفرانس سازمان ملل متحد در سال 1992 ، با موضوع محیط و توسعه و توسعه پايدار جهانی در سال ۲۰۰۲ - و در نهايت هدف توسعه پايدار را دستیابی به حالت "پايداری" تعریف کرده‌اند.
اما مسئولیت اجتماعی بر سازمان‌ها تمرکز دارد، نه بر کره زمین. به هر جهت، مسئولیت اجتماعی از توسعه پايدار جدا نمی‌باشد، چراکه هدف اصلی مسئولیت اجتماعی يك سازمان که بايد به توسعه پايدار کمک کند، شامل بهداشت و رفاه اجتماعی می‌باشد.
اصول هفتگانه مسئولیت اجتماعی و رابطه آن را با توسعه پايدار
با توجه به نقش میانجی سازمان‌ها و وجود بخش خصوصی در سیاست کلان جامعه، می‌توان مدل مفهومی زير را ارائه نمود:
شکل 1.مدل مفهومی مسئولیت اجتماعی
توسعه پايدار، اساساً مفهومی متفاوت از پايداری يا تداوم حضور يك سازمان خصوصی می‌باشد. پايداری يك سازمان خصوصی، ممکن است با پايداری کل جامعه (اداره جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی در يك سازمان با روشی يکپارچه) سازگار باشد و يا نباشد. در نتیجه مصرف پايدار استفاده از منابع پايدار و معیشت پايدار را به پايداری کل جامعه وابسته می‌سازد.
اين ديدگاه که سازمان صرفاً بايد در پی سودآوری باشد، هم اکنون در سطح جهانی، دچار دگرگونی شده و شايسته آن است که سازمان‌ها علاوه بر توجه به حفظ منافع، سودآوری و بقای مادی، از ديگر ابعاد وجودی‌شان در عرصه جهانِ پیرامون خود نیز غافل نشوند و تلاش کنند سهمی در حفظ، ارتقاء و سازندگی جامعه به مثابه جزئی از کلّ ساختار اجتماعی داشته باشند.
به اين ترتیب می‌توان جهانی بهتر، زيباتر و زيبنده‌تر، آنچنان که زيستگاهی درخورِ ابنای بشر به عنوان اشرف مخلوقاتِ آفرينش داشته باشند را فراهم آورند.
تحقیقات جهانی حاکی از آن است که گرايش و ترجیح مشتريان و مصرف‌کنندگان برای دريافت خدمات از سازمان‌هايی که تعهد بیشتری در ارائه محصولات با رويکردهای مسئولانه‌تر دارند، رو به فزونی است.
همچنین تمايل و تکاپوی زيادی در سازمان‌ها برای آموزش مفاهیم CSR و نهادينه سازی آن درسطوح مختلف اداری و نیز تطابق با استانداردهای مطرح جهانی و دريافت گواهینامه‌هايی چون 26000 ISO ،SA8000، در سازمان متعالی (سرآمد) و غیره ديده می‌شود.
اهمیت توجه به مسئولیت‌های اجتماعی سازمان‌ها به حدی رسیده است که هم اکنون به عنوان يکی از مؤلفه‌ها و شاخص‌های اصلی سنجش و رتبه‌بندی بنگاه‌های برتر، شناخته می‌شود.
هرم مسئولیت پذیری اجتماعی
در سال 1991 دکتر "کارول" اصول 4گانه‌ای را تحت عنوان "هرم مسئولیت‌پذيری اجتماعی" عنوان نمود که به‌طور خلاصه شامل موارد ذيل می‌باشد :
شکل 2. هرم مسئولیت پذیری اجتماعی "کارول"
- مسئولیت‌پذيری اقتصادی:
برای يك بنگاه اقتصادی کسب سود و ارزش افزوده حاصل از تولید و خدمات، اصلی‌ترين هدف محسوب می‌شود. بر اين اساس، پاسخگوئی هرچه بهتر مسئولان و مديران آن می‌تواند نقش به سزائی در ارتقاء کیفی سازمان، جلب مشارکت حداکثریِ درون سازمانی، ارتقاء و حفظ اعتماد در سطح جامعه، افزايش بازدهی و نهايتا رشد سود، داشته باشد. - مسئولیت‌پذيری حقوقی:
يك بنگاه اقتصادی در عین تمرکز بر سودآوری، ملزم به رعايت قوانین و مقررات موضوعه می‌باشد. تأمین بهداشت و ايمنی کارکنان و مصرف‌کنندگان، پرهیز از بروز مصاديق تبعیض از جمله تبعیض قومیتی و جنسیتی و توجه به مسائل زيست‌محیطی در کلیه فرآيند تولید و ارائه خدمات از موارد متعددی است که در اين مقوله مطرح است. - مسئولیت پذيری اخلاقی:
هر سازمان باید برای رسیدن به کیفیت برتر خدمات در مسیر اهداف متعالی‌‌اش، لازم است استانداردها و معیارهای اخلاقی- انسانی را عمیقاً در تار و پود ارکان خود نهادينه سازد. هنجارهايی چون ادب، انصاف، احترام متقابل، پرهیز از افکار و اعمال ناشايست، غیبت و... چراکه در غیر اين‌صورت، انرژی‌هايی که بايد صرف سازندگی و ارتقاء سازمان شود، هزينه حاشیه سازی‌ها و بی اخلاقی‌ها می‌گردد. - مسئولیت پذيری بشردوستانه:
مشارکت داوطلبانه و بشردوستانه در طیف وسیعی از فعالیت‌های عام المنفعه و به منظور التیام گوشه‌ای از آلام جامعه و ايفای نقشی قوی و مؤثر در حل مشکلات و معضلات اجتماعی، بُعدی ديگر از ابعاد وجودی يك سازمان پیشرو و متعالی است.
بديهی است تحقق همه جوانب مسئولیت‌پذيری اجتماعی، آنگونه که کارول به آن اشاره می‌کند و تبیینِ جامعِ زيرساخت‌های آن، هزينه‌هايی در بر خواهد داشت، اما گاهی لازم است برای استقرار وضعیت مطلوب، به شکلی متناسب هزينه‌هائی را نیز پرداخت کنیم.
برای خواندن ادامه این مطلب روی عنوان مقاله زیر کلیک کنید:
مقاله «مسئولیت اجتماعی شرکتی و مصادیق موفق آن»(قسمت چهارم)
دیدگاه خود را بنویسید